empatyczna ochrona zdrowia

Opieka Zorientowana
na Osobę

W Opiece Zorientowanej na Pacjenta (Person-centred care) centralne miejsce zajmują “cele, moliwości i oczekiwania pacjenta”, a pacjent jest równoprawnym partnerem, uczestniczącym w procesie podejmowania decyzji odnośnie opieki razem z profesjonalistami.

Koncepcja OZO nie zakłada, że pacjent i profesjonalista mają takie same role i odpowiedzialności (nie jest to negociacja pomiędzy równymi). Fundamentalna równość i asymetria pomiędzy pacjentem i profesjonalistą powoduje, że ich relacja nie może być ani jednostronną demonstracją siły ani symetryczną wymianą informacji. Ustanawianie partnerstwa wymaga aktywnego udziału obu stron, z których każda rozpoczyna relację z innego punktu i z innymi wymaganiami wstępnymi. Profesjonalista jest ekspertem w dziedzinach medycyny, rehabilitacji, opieki, etc. Natomiast pacjent jest ekspertem w dziedzinie swojego życia, swoich emocji i swoich pragnień. Opieka Zorientowana na Osobę (OZO = PCC) podkreśla istotność zrozumienia Osoby kryjącej się w pacjencie. W Europie i Stanach Zjednoczonych jest wiele centrów naukowych, które obecnie dopracowują OZO. Jedno z najważniejszych, to Centrum Opieki Zorientowanej na Osobę Uniwersytetu w Goetenburgu (GPCC) [angielski]. GPCC Stworzyło model, który składa się z trzech kluczowych 'procedur', które są punktem zaczepienia umożliwiającym wdrożenie i zavezpieczenie Opieki Zorientowanej na Osobę w codziennej praktyce klinicznej[3]:

  1. Narracja pacjenta. Inicjuj partnerstwo przez zdobywanie narracji pacjenta — własnego punktu widzenia osoby chorej: na jej chorobę, objawy i ich wpływ na jej życie. Wyłapuj cierpienia pacjenta w kontekście ich codziennego życia, jako równoprawny dodatek do narracji medycznj (odzwierciedlającej proces diagnostyczno-leczniczy).
  2. Partnerstwo. Wypracuj partnerstwo, rozumiane jako współdzielone podejmowanie decyzji, tak, aby profesjonaliści, pacjenci i bardzo często ich rodziny pracowały razem nad osiąganiem wspólnie ustalonych celów.
  3. Dokumentacja. Zabezpiecz partnerstwo przez dokumentowanie narracji w formie preferencji i wartości pacjenta. Dokumentuj także zaangażowania w proces podejmowania decyzji odnośnie opieki i leczenia.

Te procedury prowadzą to powstania wspólnie uzgodnionego planu opieki, który powinien zawierać[3]:

  • zadania kliniczne podejmowane przez profesjonalistów
  • codzienne cele działań pacjenta i jego bliskich
Key routines lead to care plan

Charakterystyka

Opieka Zorientowana na Osobę (OZO, znane też jako Person Centred Care) oznacza kolejny krok wychodzący od szeroko zaakceptowanej Opieki Zorientowanej na Pacjenta. Instytut Pickera zidentyfikował osiem najważniejszych cech charakteryzujących Opiekę Zorientowaną na Pacjenta[1]:

  1. respekt dla wartości, preferencji i wyrażonych potrzeb pacjenta
  2. koordynowana i zintegrowana opieka
  3. klarowne informacje, edukacja wysokiej jakości dla pacjentów i ich rodzin
  4. komfort fizyczny, włączając terapię bólu
  5. wsparcie emocjonalne i łagodzenie lęku oraz niepokoju
  6. włączenie członków rodziny i przyjaciół pacjenta wedle uznania
  7. ciągłość opieki, włączając transport między ośrodkami
  8. dostęp do opieki.

Najważniejszym brakującym elementem Opieki Zorientowanej na Pacjenta jest partnerstwo pomiędzy pacjente, jego rodziną i profesjonalistami medycznymi. W tym zakresie, Opieka Zorientowana na Osobę jest ewolucją z modelu opieki bazującego na diagnozie i jednostronnej ocenie lekarza do modelu bazującego na kontraktowym porozumieniu pomiędzy pacjentem, jego rodziną i profesjonalistami. OZO angażuje pacjenta jako aktywnego partnera w opiece i w procesie podejmowania decyzji. Pacjenci i pracownicy ochrony zdrowia opracowują razem plan zdrowia bazujący na historii choroby pacjenta, dodatkowo identyfikując zasoby osobiste pacjenta i okazje wynikające z jego sytuacji , rodzinnej, społecznej. Plan ten identyfikuje też potencjalne bariery. Zidentyfikowane zasoby, razem z wynikami badań, badaniem przedmiotowym, wywiadem i opisami stają się wspólnie uzgodnionym planem opieki [2]. W Opiece Zorientowanej na Pacjenta, pacjent również jest w centrum procesów składających się na opiekę, ale nie jest równym partnerem w swoim procesie leczniczym.

Pytania identyfikujące Opiekę Zorientowaną na Osobę

jeśli większość odpowiedzi na następujące pytania jest twierdząca, to oznacza, że dostarczasz opiekę zgodną z podejściem Zorientowanym na Osobę [2][3][4][5]:

# Pytanie
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13

Twoja zgodność z OZO: 1 / 13

 

Bibliografia

  1. Barry, Michael J., and Susan Edgman-Levitan. 2012. Shared Decision Making — The Pinnacle of Patient-Centered Care. New England Journal of Medicine 366: 780–781. doi.org/10.1056/NEJMp1109283.
  2. Ekman, Inger, Karl Swedberg, Charles Taft, Anders Lindseth, Astrid Norberg, Eva Brink, Jane Carlsson, et al. 2011. Person-Centered Care — Ready for Prime Time. European Journal of Cardiovascular Nursing 10: 248–251. doi.org/10.1016/j.ejcnurse.2011.06.008.
  3. Britten, Nicky, Lucy Moore, Doris Lydahl, Oncel Naldemirci, Mark Elam, and Axel Wolf. 2017. Elaboration of the Gothenburg model of person-centred care. Health Expectations 20: 407–418. doi.org/10.1111/hex.12468.
  4. Ahmad, Nahid, Jo Ellins, Holly Krelle, and Michael Lawrie. 2014. Person-centred care: from ideas to action. Health Foundation.
  5. Edvardsson, David, P. O. Sandman, and Lena Borell. 2014. Implementing national guidelines for person-centered care of people with dementia in residential aged care: effects on perceived person-centeredness, staff strain, and stress of conscience. International Psychogeriatrics 26: 1171–1179. doi.org/10.1017/S1041610214000258.
  6. Olsson, Lars-Eric, Elisabeth Hansson, Inger Ekman, and Jón Karlsson. 2009. A cost-effectiveness study of a patient-centred integrated care pathway. Journal of Advanced Nursing 65: 1626–1635. doi.org/10.1111/j.1365-2648.2009.05017.x.
  7. Feldthusen, C, A Grimby-Ekman, H Forsblad-d’Elia, L Jacobsson, and K Mannerkorpi. 2016. Explanatory factors and predictors of fatigue in persons with rheumatoid arthritis: A longitudinal study. Journal of Rehabilitation Medicine 48: 469–476. doi.org/10.2340/16501977-2090.
  8. Brännström, Margareta, and Kurt Boman. 2014. Effects of person-centred and integrated chronic heart failure and palliative home care. PREFER: a randomized controlled study: PREFER: a randomized controlled study. European Journal of Heart Failure 16: 1142–1151. doi.org/10.1002/ejhf.151.
  9. Koinberg, Ingalill, Elisabeth Hansson Olofsson, Eric Carlström, and Lars-Eric Olsson. 2018. Impact of a person-centered intervention for patients with head and neck cancer: a qualitative exploration. BMC Nursing 17: 48. doi.org/10.1186/s12912-018-0319-6.
  10. Fossey, Jane, Clive Ballard, Edmund Juszczak, Ian James, Nicola Alder, Robin Jacoby, and Robert Howard. 2006. Effect of enhanced psychosocial care on antipsychotic use in nursing home residents with severe dementia: cluster randomised trial. BMJ 332: 756–761. doi.org/10.1136/bmj.38782.575868.7C.
  11. Arvidsdotter, Tina, Bertil Marklund, Charles Taft, and Sven Kylén. 2015. Quality of life, sense of coherence and experiences with three different treatments in patients with psychological distress in primary care: a mixed-methods study. BMC Complementary and Alternative Medicine 15: 132. doi.org/10.1186/s12906-015-0654-z.
  12. Thompson, D R, and A M Clark. 2009. Cardiac rehabilitation: into the future. Heart 95: 1897–1900. doi.org/10.1136/hrt.2009.173732.
  13. Clark, Alexander M., Lisa Hartling, Ben Vandermeer, Sue L. Lissel, and Finlay A. McAlister. 2007. Secondary prevention programmes for coronary heart disease: a meta-regression showing the merits of shorter, generalist, primary care-based interventions. European Journal of Cardiovascular Prevention & Rehabilitation 14: 538–546. doi.org/10.1097/HJR.0b013e328013f11a.

Autorzy

Roman Lewandowski, naukowiec badający opiekę zorientowana na pacjenta
Dr Roman Lewandowski
Naukowiec skupiony na badaniu opieki zdrowotnej, Researcher focused on healthcare sciences, skupia się na badaniu OZO; Dyrektor Wojewódzkiego Szpitala Rehabilitacyjnego dla Dzieci w Ameryce; Adiunkt w Społecznej Akademii Nauk na Wydziale Zarządzania. Roman uczestniczy w wielu europejskich programach badawczych, m.in. rozwijających podejście OZO (://costcares.eu). Jest zastępcą redaktora naczelnego czasopisma naukowego Journal of Health Study and Medicine.
Jędrzej Lewandowski, person-centred-care implementator
Jędrzej Lewandowski
Architekt oprogramowania i student 6 roku kierunku lekarskiego. Jędrzej rozwija systemy IT ułatwiające wprowadzanie OZO i wykorzystujące jego potencjał do poprawiania compliance pacjentów.